کارت گرافیک یکی از اصلی‌ترین اجزای کامپیوتر است که مستقیما بر تجربه کاربری شما تاثیر میگذارد. با توجه به تنوع محصولات و وجود محصولات فیک و بی کیفیت، خرید این قطعه مهم کار ساده‌ای نیست. موارد زیادی وجود دارد که باید قبل از تصمیم‌گیری در نظر بگیرید:

• هدف شما از خرید چیست؟ بازی، طراحی سه‌بعدی، یا کارهای معمولی؟
• بودجه شما چقدر است؟
• سیستم فعلی شما با چه کارت‌هایی سازگار است؟
• چه ویژگی‌های فنی مثل میزان حافظه VRAM، رزولوشن مورد نظر و فناوری‌های جدید مثل Ray Tracing برای شما اهمیت دارد؟

در این مقاله، به شما توضیح می‌دهیم که چرا کارت گرافیک یکی از مهم‌ترین اجزای یک کامپیوتر است و چه عواملی را باید هنگام خرید آن بررسی کنید. از معرفی ویژگی‌های کلیدی گرفته تا بررسی بهترین گزینه‌ها در بازه‌های قیمتی مختلف، به تمامی سوالات شما پاسخ خواهیم داد تا بتوانید با خیالی راحت بهترین انتخاب را داشته باشید.

انواع کارت گرافیک

کارت گرافیک (Graphics Card) یا GPU (Graphics Processing Unit) قطعه ای از کامپیوتر است که وظیفه پردازش تصاویر، ویدیوها و داده‌های گرافیکی را بر عهده داردو اطلاعات دیجیتال را به تصاویری تبدیل میکند که روی مانیتور مشاهده میکنید. کارت های گرافیک بطور کلی به دو دسته مجتمع (Integrated Graphics) و مجزا (Dedicated Graphics) تشکیل میشوند. هر کدام از این نوع کارت های گرافیک کاربردها و ویژگی های منحصر به فردی دارند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.

معرفی کارت گرافیک مجتمع (Integrated Graphics)

کارت گرافیک مجتمع به صورت یکپارچه در CPU تعبیه میشود و به این معنی است که که پردازنده گرافیکی در CPU ادغام شده است. بنابراین میتوان گفت کارت گرافیک یک چیپ اس که شامل قسمت های CPU و GPU میشود. باید در نظر داشته باشید که در سیستم های دارای کارت گرافیک مجزا، واحد پردازش مرکزی وظیفه پردازش تصاویر را نیز به عهده دارد. اگر با واحد پردازش مرکزی آشنا نیستید، در بلاگ “راهنمای خرید CPU“، این قطعه مهم را به صورت جامع معرفی و بررسی کرده ایم.

ویژگی های کارت گرافیک مجتمع

• مصرف انرژی پایین
• مناسب برای کارهای سبک مانند تماشای فیلم، مرور وب و اجرای نرم‌افزارهای غیرگرافیکی
• عملکرد محدود در بازی‌ها و برنامه‌های سنگین گرافیکی

معرفی کارت گرافیک مجزا (Dedicated Graphics)

کارت گرافیک مجزا یک قطعه سخت افزاری است که بر خلاف کارت گرافیک های محتمع، به صورت جداگانه روی مادربرد نصب شده و از CPU جداست. این نوع کارت گرافیک دارای پردازنده گرافیکی (GPU)، حافظه ویدئویی (VRAM) و سیستم خنک‌کننده اختصاصی است.

ویژگی های کارت گرافیک مجزا

• قدرت پردازشی بالا
• مناسب برای بازی‌های سنگین، طراحی سه‌بعدی، رندرینگ و تدوین ویدیو

بیشتر بخوانید: کیس کامپیوتر یکی مهم ترین اجزای سیستم است که مانند یک باکس محافظ برای قطعات مختلف عمل میکند. کیس علاوه بر محافظت از قطعات در برابر ضربه، گرد و غبار و رطوبت، در خنک نگه داشتن آنها نیز نقش بسزایی دارد. در بلاگ “راهنمای خرید کیس کامپیوتر” میتوانید به صورت کامل با این وسیله آشنا شوید.

مقایسه کارت گرافیک های مجتمع و مجزا

باتوجه به مطالب گفته شده اگر برای کارهای روزمره و ساده به کارت گرافیک نیاز دارید میتوانید یک کارت گرافیک مجتمع تهیه کنید و از هزینه های اضافه جلوگیری کنید؛ اما اگر به دنبال انجام دادن کارهای پیچیده تر مثل گیم، طراحی های گرفیکی، طراحی های سه بعدی و… هستید توصیه میشود که یک کارت گرافیکی مجزا تهیه کنید.

تولید کنندگان اصلی کارت گرافیک

NVIDIA (انویدیا)

شرکت NVIDA در سال 1993 توسط جنسن هوانگ، کریس مالاچوفسکی و کرتیس پریام تاسیس شد. NVIDIA از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین شرکت‌های فناوری در حوزه‌ پردازش گرافیکی، گیمینگ، یادگیری ماشین، و هوش مصنوعی است. محصولات این شرکت را میتوان به این صورت دسته بندی کرد:

سری GeForce

این سری مخصوص گیمرها و کاربران عادی طراحی شده و شامل مدل‌های GTX و RTX است:

GeForce RTX (دارای Ray Tracing و DLSS):

• RTX 4090، RTX 4080، RTX 4070، RTX 4060 (سری 4000)
• RTX 3090، RTX 3080، RTX 3070، RTX 3060 (سری 3000)
• RTX 2080، RTX 2070، RTX 2060 (سری 2000)

GeForce GTX (مدل‌های قدیمی‌تر و اقتصادی بدون Ray Tracing):

• GTX 1660 Ti، GTX 1650، GTX 1050 Ti

سری Quadro و RTX A

این سری برای طراحان گرافیک، مهندسان، معماران و متخصصان ویرایش ویدئو ساخته شده است.

مدل‌های معروف:

• NVIDIA RTX A6000
• Quadro RTX 5000، RTX 4000
• Quadro P6000، P4000

سری Tesla و A100

کارت‌های گرافیک این سری برای محاسبات علمی، هوش مصنوعی، یادگیری عمیق و پردازش ابری طراحی شده‌اند.

مدل‌های معروف:

• NVIDIA A100
• Tesla V100، Tesla P100

سری NVIDIA Jetson

سری Jetson برای پردازش‌های هوش مصنوعی روی دستگاه‌های کوچک مانند ربات‌ها، خودروهای خودران و سیستم‌های صنعتی استفاده می‌شود.

مدل‌های معروف:

• Jetson AGX Xavier
• Jetson Nano (برای پروژه‌های کوچک و آموزشی)

AMD (ای‌ام‌دی)

شرکت AMD در سال 1969 توسط جری ساندرز و گروهی از مهندسان سابق شرکت تاسیس شد. شرکت AMD (Advanced Micro Devices) یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سخت‌افزارهای پردازشی است که در کنار NVIDIA و Intel یکی از سه بازیگر اصلی بازار کارت‌های گرافیک و پردازنده‌های مرکزی محسوب می‌شود. کارت گرافیک های این شرکت را به این صورت دسته بندی کرد:

سری Radeon RX

این سری که رقیب اصلی سری GeForce RTX انویدیا است، مخصوص گیمرها طراحی شده و دارای فناوری‌های Ray Tracing، FSR و Smart Access Memory میباشد.

محبوب‌ترین مدل‌های Radeon RX:

• سری 7000 (RDNA 3 – جدیدترین نسل)
  • Radeon RX 7900 XTX، RX 7900 XT، RX 7800 XT، RX 7700 XT
• سری 6000 (RDNA 2 – نسل قبل اما همچنان قوی)
  • Radeon RX 6900 XT، RX 6800 XT، RX 6700 XT، RX 6600
• سری 5000 (RDNA 1 – نسل قدیمی‌تر)
  • Radeon RX 5700 XT، RX 5600 XT

سری Radeon Pro

این سری برای طراحان، انیماتورها، ویرایشگران ویدئو و مهندسان طراحی شده است.

محبوب‌ترین مدل‌های Radeon Pro:

• Radeon Pro W7800، W6800
• Radeon Pro WX 8200، WX 7100

سری Radeon Instinct

این سری مخصوص محاسبات علمی، یادگیری ماشین و تحلیل داده‌ها است و مشابه NVIDIA Tesla طراحی شده است.

محبوب‌ترین مدل‌های Radeon Instinct:

• Radeon Instinct MI100
• Radeon Instinct MI200

سری Radeon Vega

این سری درون پردازنده‌های AMD Ryzen به کار رفته است و برای کارهای سبک مناسب است.

مدل‌ معروف Radeon Vega:

• Radeon Vega 8، Vega 11 (در CPUهای Ryzen)

Intel (اینتل)

این شرکت در سال 1968 توسط رابرت نویس، گوردون مور و اندرو گروو تاسیس شد. اینتل یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین شرکت‌های فناوری است که به خاطر پردازنده‌های مرکزی (CPU) خود شهرت دارد. این شرکت با معرفی کارت‌های گرافیک سری Intel Arc به دنیای نیز GPU وارد شده است. گارت گرافیک های این شرگکت را میتوان به صورت زیر دسته بندی کرد:

سری Intel Arc

اینتل در سال 2022 با معرفی سری Intel Arc Alchemist بطور جدی وارد رقابت با NVIDIA GeForce و AMD Radeon شد.

مدل‌های Intel Arc:

• سری بالا رده: Arc A770 (رقیب RTX 3060 Ti)
• سری میان‌رده: Arc A750 (رقیب RTX 3060 و RX 6600 XT)
• سری اقتصادی: Arc A380 (رقیب GTX 1650)

گرافیک‌های مجتمع (Integrated Graphics)

اینتل بیشترین شهرت خود را در زمینه گرافیک‌های مجتمع (iGPU) دارد که داخل پردازنده‌های Core i3، i5، i7 و i9 تعبیه شده‌اند.

مدل‌های معروف گرافیک مجتمع اینتل:

• Intel UHD Graphics (مدل‌های پایه و اقتصادی)
• Intel Iris Xe (مدل‌های قدرتمندتر برای لپ‌تاپ‌ها)

سری Intel Data Center GPU

اینتل علاوه بر کارت‌های گیمینگ، در زمینه محاسبات ابری و هوش مصنوعی نیز فعالیت دارد.

مدل‌های معروف:

• Intel Data Center GPU Max 1550
• Intel Habana Gaudi (برای یادگیری ماشین)

عوامل مهم در خرید کارت گرفیک

1. هدف از خرید

اولین گام برای انتخاب کارت گرافیک، مشخص کردن هدفتان از خرید آن است.

گیمینگ: اگر گیمر هستید، باید کارت گرافیکی را انتخاب کنید که بتواند بازی ها را با رزولوشن بالا و نرخ فریم مناسب اجرا کند. همچنین باید به ویژگی‌هایی مانند فناوری‌های Ray Tracing و DLSS (برای کارت‌های NVIDIA) یا FidelityFX (برای کارت‌های AMD) توجه کنید.

2. Core و هسته در کارت گرافیک

GPU دارای تعداد زیادی هسته است که به صورت موازی با هم کار میکنند. هر چه تعداد هسته ها بیشتر باشد، کارایی کارت گرافیک بهتر است البته این موضوع تنها عامل تعین کننده کیفیت کارت گرافیک نیست. در کارت‌های گرافیک NVIDIA، هسته‌های پردازشی به نام CUDA Cores و در کارت‌های گرافیک AMD، هسته‌های پردازشی به نام Stream Processors شناخته می‌شوند.

3. رزولوشن و نرخ فریم موردنیاز

• 1080p (Full HD): کارت‌های میان‌رده مانند NVIDIA RTX 3050 یا AMD RX 6600
• 1440p (2K): کارت‌های قوی‌تر مانند RTX 4060 یا RX 6700
• 4K: کارت‌های رده‌بالا مانند NVIDIA RTX 4080 یا AMD RX 7900 XT
• همچنین اگر به نرخ فریم بالا (مثل 120 یا 144 فریم بر ثانیه) برای مانیتورهای گیمینگ نیاز دارید، کارت قوی‌تری انتخاب کنید.

4. سازگاری با سیستم

هنگام خرید کارت گرافیک باید دقت کنید که این قطعه با سیستم شما هماهنگ و سازگار باشد. عواملی که برای این موضوع باید بررسی کنید، مادربرد، منبع تغذیه و اندازه کیس است.

بیشتر بخوانید: امروزه حافظه های SSD یکی از مهم ترین قطعات در دنیای کامپیوتر و فناوری است که به دلیل سرعت بالا، دوام بیشتر و کاهش زمان تأخیر، جایگزین مناسبی برای هارد دیسک‌های سنتی (HDD) شده‌اند. با مطالعه بلاگ “مقایسه و معرفی انواع SSD” میتوانید به صورت کامل با این قطعه آشنا شوید.

5. حافظه

VRAM حافظه‌ای است که کارت گرافیک برای ذخیره و پردازش داده‌های گرافیکی استفاده می‌کند.

• برای کاربردهای سنگین: 4 تا 6 گیگابایت کافی است.
• برای بازی‌های سنگین یا طراحی سه‌بعدی: 8 گیگابایت یا بیشتر نیاز است.
• برای رندرینگ حرفه‌ای یا کار با رزولوشن بالا: 12 گیگابایت یا بیشتر توصیه می‌شود.

6. سرعت کلاک

سرعت کلاک کارت گرافیک یا GPU Clock Speed به سرعت عملکرد پردازنده گرافیکی (GPU) در پردازش داده‌ها و اجرای وظایف اشاره دارد. اگر به مشخصات فیزیکی کارت گرفیک ها دقت کنید، دو نوع سرعت کلاک را مشاهده خواهید کرد. کلاک پایه، که نشان دهنده سرعتی است که کارت گرافیک در حالت عادی و بدون فشار ارائه میدهد و کلاک بوست که حداکثر سرعتی است که کارت گرافیک می‌تواند تحت بار کاری سنگین (مانند بازی‌های گرافیکی سنگین) به آن دست پیدا کند.

7. پورت ها

یکی دیگر از موضوعات مهمی که باید به آن دقت کنید، نوع پورت کارت گرافیک و مانیتور است. این پورت ها (HDMI، DisplayPort) و یا USB-C (برای برخی از مانیتورهای جدید) باید با هم سازگار باشند.

8. برند

بهتر از برندهای معتبر تولید کننده کارت گرافیک خرید کنید. از معتبر ترین برندهای کارت گرافیک میتوانیم به NVIDIA، AMD (Advanced Micro Devices)، ASUS، MSI (Micro-Star International)، Gigabyte، EVGA و ZOTAC اشاره کنیم.

9. بودجه

در نهایت باید با توجه به بودجه ای که دارید، سعی کنید بهترین کارت گرافیک را بخرید. بر اساس قیمت میتوان کارت های گرافیک را در سه دسته اقتصادی، میانرده و حرفه ای قرار دهیم.