هارد دیسک از مهم ترین قطعات هر سیستم است که وظیفه ذخیره سازی اطلاعات و اجرای سیستم عامل را به عهده دارد. اگر این قطعه خراب شود خسارات زیادی از جمله از دست رفتن اطلاعات، کاهش سرعت سیستم و حتی در برخی موارد کار نکردن سیستم را متحمل میشوید. دانستن علائم خرابی هارد باعث میشود تا بتوانید به موقع از این اتفاق آگاه شوید و جلوی خسارات را بگیرید. در این مقاله، علائم رایج خرابی هارد لپتاپ را بررسی میکنیم، دلایل اصلی این مشکلات را توضیح میدهیم و راهکارهایی برای پیشگیری و حل این مسائل ارائه خواهیم کرد.
مهمترین علائم خرابی هارد لپتاپ
- کاهش سرعت سیستم در هنگام اجرا یا کپی فایلها
- هنگ کردن یا فریز شدن مکرر لپتاپ
- صدای غیرمعمول هارد مانند کلیک یا تقتق
- خطای صفحه آبی (BSOD) بهصورت مکرر
- عدم شناسایی هارد توسط سیستم یا خطاهای بوت
- فایلهای خراب یا گمشده و خطا در باز کردن آنها
- ظاهر شدن بد سکتور (Bad Sectors)
بررسی کامل علائم خرابی هارد لپ تاپ
در ادامه به بررسی کامل این علائم میپردازیم و راهکارهایی را برای حل آنها ارائه میدهیم تا بتوانید به راحتی از مشکل هارد سیستم خود باخبر شوید و در صورت امکان آن را رفع کنید. اگر به دنبال خرید هارد SSD اینترنال هستید، از طریق همین لینک میتوانید سفارش خود را ثبت کنید.
کاهش سرعت سیستم در هنگام اجرا یا کپی فایلها
کاهش محسوس سیستم یکی از رایج ترین نشانه های خرابی هارد لپ تاپ است که معمولا هنگام اجرای برنامه ها یا سیستم عامل خود را نشان میدهد. همچنین ممکن است حین جا به جایی فایل ها با ارور “File Not Responding” مواجه شوید. این مشکل میتواند از مواردی مثل بد سکتورها، مشکلات مکانیکی، فرسودگی یا عمر زیاد هارد، پر بودن بیش از حد فضای هارد و مشکلات نرمافزاری یا فایلهای خراب نشأت بگیرد.
راهکار های پیشنهادی برای رفع کند شدن هارد
- بررسی سلامت هارد با نرمافزارهایی مانند CrystalDiskInfo.
- حذف فایلهای غیرضروری برای آزادسازی فضا.
- اسکن هارد برای یافتن بد سکتور و تلاش برای تعمیر آنها.
- در صورت تداوم مشکل، تهیه نسخه پشتیبان و تعویض هارد توصیه میشود.
بیشتر بخوانید: انتخاب یک هارد مناسب میتواند چالش برانگیز باشد چرا که تنوع محصولات در بازار بسیار زیاد است و همچنین تشخیص هارد اورجینال از فیک کار دشواری است. در مقاله “راهنمای خرید هارد اکسترنال“، به طور کامل تمامی نکات مهمی که باید قبل از خرید بدانید را بررسی میکنیم.
فریز شدن یا هنگ کردن زیاد سیستم
فریز شدن یا هنگ کردن به معنای توقف ناگهانی سیستم میباشد. در این شرایط معمولا هیچ پیامی از طرف سیستم عامل دریافت نمیکنید. این موضوع معمولا مشکلات زیادی را ایجاد میکند. مخصوصا وقتی حین انجام یک پروژه مهم هستید و هنگ کردن سیستم تمام زحماتتان را از بین میبرد. این مشکل یکی از علائم شایع خرابی هارد دیسک است و میتواند نشاندهنده مشکلات جدی در عملکرد هارد باشد. مهم ترین دلایل به وجود آمدن این مشکل وجود بد سکتورها، مشکلات مکانیکی در هارد دیسک (HDD)، پر بودن فضای هارد، خرابی فایلهای سیستم عامل و مشکلات نرمافزاری میباشد.
راهکار های پیشنهادی برای رفع هنگ کردن سیستم
- بررسی وضعیت هارد با استفاده از ابزارهای نرمافزاری مانند CrystalDiskInfo برای شناسایی بد سکتورها و وضعیت سلامت هارد.
- اسکن و تعمیر فایلهای سیستم عامل برای بررسی مشکلات نرمافزاری که ممکن است باعث فریز شدن شوند.
- پاکسازی فضای هارد و حذف فایلهای اضافی یا غیرضروری برای بهبود عملکرد سیستم.
- اگر مشکل ادامه پیدا کرد، تهیه نسخه پشتیبان و تعویض هارد در صورت نیاز توصیه میشود.
بیشتر بخوانید: امروزه حافظه های SSD یکی از مهم ترین قطعات در دنیای کامپیوتر و فناوری است که به دلیل سرعت بالا، دوام بیشتر و کاهش زمان تأخیر، جایگزین مناسبی برای هارد دیسکهای سنتی (HDD) شدهاند. با مطالعه بلاگ “مقایسه و معرفی انواع SSD” میتوانید به صورت کامل با این قطعه آشنا شوید.
صدای غیرمعمول هارد مانند کلیک یا تقتق
از جدیترین عوامل خرابی هارد، صدای غیر طبیعی است که معمولا نشاندهنده مشکلات سختافزاری در قطعات داخلی هارد است. از جمله دلایل بروز این مشکل میتوان به خرابی هد خواندن/نوشتن، مشکلات موتور چرخان دیسک (Spindle Motor)، عدم توانایی در یافتن محل ذخیرهسازی دادهها و ضربه یا سقوط لپتاپ اشاره کرد. این صدای غیرطبیعی مثل کلیک یا تق تق به صورت مکرر میباشد و در بیشتر مواقع با کند شدن سیستم همراه است.
راهکار های پیشنهادی برای رفع صدای غیر معمول هارد
- خاموش کردن فوری لپتاپ: اگر صدای غیرمعمول از هارد شنیدید، سیستم را بلافاصله خاموش کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
- تهیه نسخه پشتیبان: در صورتی که هنوز به اطلاعات دسترسی دارید، سریعاً از دادههای مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
- استفاده از ابزارهای تست هارد: از نرمافزارهایی مانند CrystalDiskInfo یا ابزارهای مشابه برای بررسی وضعیت هارد استفاده کنید.
- مراجعه به مراکز تخصصی تعمیر هارد: اگر صدای غیرمعمول ادامه دارد، هارد را به یک مرکز تخصصی ببرید تا مشکل بهصورت حرفهای بررسی و در صورت امکان تعمیر شود.
- تعویض هارد: اگر مشکل سختافزاری جدی باشد و قابل تعمیر نباشد، تعویض هارد با یک مدل جدید ضروری خواهد بود.
نکته مهم: صدای کلیک یا تقتق هارد معمولاً نشانهای از خرابی جدی است، و هرگونه تأخیر در واکنش به این مشکل میتواند منجر به از دست رفتن کامل اطلاعات شود.
خطای صفحه آبی (BSOD) بهصورت مکرر
خطای صفحه آبی مرگ (Blue Screen of Death – BSOD) یکی از جدیترین علائم مشکلات سیستم است و زمانی رخ میدهد که ویندوز به دلیل یک خطای بحرانی دیگر قادر به ادامه فعالیت نیست. اگر BSOD بهصورت مکرر رخ دهد، ممکن است نشاندهنده خرابی هارد دیسک باشد. عوامل بروز این مشکل میتواند وجود بد سکتورها، خرابی فایلهای سیستم عامل، مشکلات سختافزاری هارد، نقص در اتصال هارد و پایان عمر مفید هارد باشد.
بیشتر بخوانید: رم مجازی به صورت فیزیکی داخل تلفنهای همراه هوشمند یا کامپیوتر قرار نمیگیرد ولی استفاده از آن به شما این امکان را میدهد تا بخشی از حافظه داخلی و فضای ذخیرهسازی را به این ویژگی اختصاص دهید. اگر اصطلاح رم مجازی را تازه شنیدهاید و تمایل به آشنایی بیشتر با آن دارید مقاله “رم محازی چیست؟” را مطالعه کنید.
راهکار های پیشنهادی برای رفع ارور (BSOD)
- بررسی وضعیت سلامت هارد: از ابزارهای نرمافزاری مانند CHKDSK یا CrystalDiskInfo برای ارزیابی سلامت هارد و تشخیص مشکلات استفاده کنید.
- تست اتصال هارد: اتصالات هارد را از نظر سالم بودن کابلها و محل اتصال بررسی کنید.
- تعمیر فایلهای خراب ویندوز: از دستورات ویندوز مانند sfc /scannow یا DISM برای شناسایی و تعمیر فایلهای آسیبدیده سیستم عامل استفاده کنید.
- پشتیبانگیری از اطلاعات: اگر هارد هنوز بهطور کامل از کار نیفتاده است، سریعاً از اطلاعات مهم نسخه پشتیبان تهیه کنید.
- تعویض هارد در صورت لزوم: اگر هارد به پایان عمر مفید خود رسیده یا مشکل سختافزاری جدی دارد، تعویض آن ضروری است.
عدم شناسایی هارد توسط سیستم یا خطاهای بوت
بوت شدن سیستم اتفاقی است که تقریبا تمام کاربران آن را تجربه کردهاند. این مسئله زمانی ممکن است از نشانه های خرابی هارد باشد که هیچ تغییر یا بروزرسانی در سیستم به وجود نیامده باشد؛ اما پیام “No Bootable Device Found” یا “Disk Not Detected” مشاهده شود. این مشکل میتواند به دلایل خرابی فیزیکی هارد، خرابی سکتور بوت، مشکلات مربوط به جدول پارتیشن، اتصال نادرست هارد و یا خرابی نرمافزاری یا ویروسی رخ دهد.
راهکار های پیشنهادی برای رفع خطای بوت
- بررسی اتصالات هارد: کابل SATA و منبع تغذیه را بررسی کنید و مطمئن شوید که به درستی به مادربرد و هارد متصل هستند.
- ورود به BIOS: بررسی کنید که آیا هارد در بخش تنظیمات BIOS شناسایی شده است یا خیر. اگر شناسایی نشده، احتمالاً مشکل سختافزاری است.
- استفاده از ابزارهای بازیابی بوت: از ابزارهایی مانند Windows Recovery Environment یا Boot Repair Disk برای تعمیر سکتور بوت یا جدول پارتیشن استفاده کنید.
- بررسی سلامت هارد با نرمافزارهای تخصصی: اگر هارد در سیستم دیگری شناسایی میشود، از ابزارهایی مانند CrystalDiskInfo برای بررسی سلامت آن استفاده کنید.
- پشتیبانگیری فوری (در صورت امکان): اگر هنوز امکان دسترسی به اطلاعات وجود دارد، سریعاً از دادههای مهم نسخه پشتیبان تهیه کنید.
- تعویض هارد: در صورتی که هارد بهطور کامل خراب شده و هیچگونه راهکاری موثر نباشد، تعویض آن با یک هارد جدید ضروری است.
بیشتر بخوانید: کارت گرافیک مجتمع به صورت یکپارچه در CPU تعبیه میشود و به این معنی است که که پردازنده گرافیکی در CPU ادغام شده است. بنابراین میتوان گفت کارت گرافیک یک چیپ اس که شامل قسمت های CPU و GPU میشود. برای آشنایی کامل با این سخت افزار میتوانید بلاگ “راهنمای جامع خرید کارت گرافیک” را مطالعه کنید.
فایلهای خراب یا گمشده و خطا در باز کردن آنها
از دیگر نشانه های رایج خرابی هارد میتوان به خراب شدن فایلها، گم شدن اطلاعات یا خطا در باز کردن فایلها اشاره کرد که معمولا در اثر استفاده از برنامههای مخرب، بسته شدن برنامههای در حال اجرا، روش نادرست خاموش کردن دستگاه و نوسانات برق اتفاق میافتد.
راهکارهای پیشنهادی برای رفع خطای فایل های خراب شده
- اسکن هارد برای بد سکتورها: از ابزارهای داخلی ویندوز (مانند CHKDSK) یا نرمافزارهای شخص ثالث (مانند HDD Regenerator) برای یافتن و تعمیر بد سکتورها استفاده کنید.
- بازیابی فایلهای گمشده یا خراب: از نرمافزارهای بازیابی داده مانند Recuva یا EaseUS Data Recovery برای بازیابی فایلهای حذفشده یا گمشده استفاده کنید.
- بررسی وجود ویروسها: سیستم را با یک آنتیویروس قدرتمند اسکن کنید تا ویروسها یا بدافزارهایی که ممکن است باعث تخریب فایلها شده باشند شناسایی و حذف شوند.
- پشتیبانگیری از فایلهای سالم: اگر هنوز به فایلهای سالم دسترسی دارید، سریعاً از آنها نسخه پشتیبان تهیه کنید تا از دست رفتن دادهها جلوگیری شود.
- فرمت و پارتیشنبندی مجدد (در صورت لزوم): اگر مشکلات فایلها همچنان ادامه دارد، میتوانید هارد را فرمت و دوباره پارتیشنبندی کنید؛ البته قبل از انجام این کار باید از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
- تعویض هارد (در صورت نیاز): اگر خرابیهای شدید مکانیکی یا بد سکتورهای گسترده وجود دارد، تعویض هارد با یک مدل جدید توصیه میشود.
نکته: برای جلوگیری از این مشکلات، بهطور منظم از دادههای خود در یک مکان امن نسخه پشتیبان تهیه کنید، از قطع ناگهانی برق جلوگیری کنید، و از نرمافزارهای مانیتورینگ سلامت هارد استفاده کنید.
ظاهر شدن بد سکتور (Bad Sectors)
بد سکتورها قسمتهایی از هارد دیسک هستند که آسیب دیدهاند و نمیتوان از آنها برای ذخیرهسازی دادهها استفاده کرد. بد سکتورها دو نوع فیزیکی و نرم افزاری دارند. خرابیهای مکانیکی را نمیتوان تعمیر کرد و اگر تعداد سکتورهای بد خیلی زیاد باشد درنهایت یک درایو از کار میافتد؛ اما سکتورهای بد نرم افزاری را اغلب میتوانند با برنامههای بازیابی خاص تعمیر شوند. این مشکل معمولا به علت، فرسودگی و استفاده طولانیمدت، ضربه یا لرزش شدید، قطع ناگهانی برق، دمای بیش از حد، خرابی قطعات مکانیکی هارد و کیفیت پایین ساخت هارد بوجود میآید.
راهکارهای پیشنهادی برای رفع بد سکتورها
- استفاده از ابزارهای عیبیابی و تعمیر بد سکتور: از ابزارهای داخلی ویندوز مانند CHKDSK برای اسکن و تعمیر بد سکتورهای نرمافزاری استفاده کنید. دستور زیر را در CMD اجرا کنید. این دستور سکتورهای خراب را شناسایی کرده و در صورت امکان، تعمیر میکند. (chkdsk /f /r)
- تهیه نسخه پشتیبان: اگر بد سکتورها در حال گسترش هستند، سریعاً از دادههای مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید تا از دست رفتن اطلاعات جلوگیری شود.
- بررسی سلامت هارد با نرمافزارهای تخصصی: از برنامههایی مانند CrystalDiskInfo، HDD Regenerator یا Victoria برای تحلیل وضعیت هارد استفاده کنید.
- تعویض کابلها و بررسی اتصالات: کابلهای SATA یا منبع تغذیه را بررسی کنید و در صورت وجود مشکل، آنها را تعویض کنید.
- تعویض هارد در صورت خرابی شدید: اگر بد سکتورهای فیزیکی گسترش یافتهاند و عملکرد سیستم بهشدت مختل شده است، بهترین گزینه تعویض هارد است.
بیشتر بخوانید: در دنیای دیجیتال امروز، نیاز به ذخیرهسازی اطلاعات بیشتر از هر زمان دیگری احساس میشود. هارد اکسترنال یک دستگاه ذخیرهسازی خارجی است که امکان ذخیره، انتقال و مدیریت دادهها را برای کاربران فراهم میکند. در مقاله “هارد اکسترنال چیست؟” انواع و کاربردهای آنها را بررسی خواهیم کرد.